Amellerin niyetlere göre şekillendiğini haber veren hadis-i Nebevi olayların anahtarı gibidir.

Niyet, kalbin istikametini gösteren ibredir. Ne var ki bunu gözle görme imkânımız yoktur. İş neticesiyle belli olur kuralına göre kişinin yaptığı işlerin sonucuna bakarak niyetini anlayabiliriz. Feraset sahibi olan kimseler, çok zaman işin sonucundan önce niyeti sezebilirer. Tecrübe bu alanda en büyük ilimleridir.

Tecrübesi olmayan, feraset yoksunu kimseler aldatmayı ahlak edinmiş kişilerce yanıltılırlar. İnsanın bu zaafı, şeytanın Hz. Âdem'i aldatmasından beri vardır.

Âl-i İmran suresi 7. ayette " kalplerinde eğrilik olanların (yanlış niyet sahiplerinin) Allah'ın mesajını bile kendi arzularına göre yorumlayarak fitne çıkartmaya ve yanıltmaya çalışacaklarını" ifade eder.

Yanıltıcılar ekseriya arkadaşlar olur. Kültürümüzde sırtını bir taşa dayayıp

üzerine gelen belaya karşı koyma anlamına gelen arkadaş kavramı, yâr olarak da kullanılmıştır.

Yeri gelmişken Yunus Emre merhumun şu dizelerinin ne kadar hikmetli olduğunu arz ediyorum:

 Bir söz diyeyim sana

Dinle canın var ise

Kim, tama'lık eyleme

Aklın sana yâr ise

Ma'nâda getirmişler

Kardaşdan yâr yeğrekdür

Oğuldan dahi datlu

Eğer doğru yâr ise

Gördün yârin eğridür

Ne'n var ise ver kurtul

Us'lulardan öğüttür

İşittiğin var ise

Burada dikkat çeken önemli iki husus görüyoruz:

Birincisi, yâr denen arkadaşın öz kardeşten daha iyi olduğu.

Gerçekten biz galat olarak karındaşa kardeş diyoruz. Oysa kardeş anababası bir olanlar değil, aynı gaye ve ruh birliği içinde olanlardır.  Nitekim Kur'an'da da " Gerçek olarak müminler kardeştir" buyurulmaktadır.

İkinci dikkat çeken husus, arkadaşın eğriliğini gördüğün veya hissettigin an ondan kurtulmak için "neyin varsa ver kurtul"gerçeğidir.

Din, ticaret, siyaset ve ahlak alanında meydana gelen bütün yanılgılar ve yenilgiler hep bu saptıranlar yüzündendir.

Kur'an, zuhruf suresi 67. âyette dünyada iken kötülükler yolunda birbirine dost olanların âhirette (birbirini kötülüklere bulaştırmaları sebebiyle) birbirine düşman olacaklarını haber veriyor. Fakat iş işten geçmiştir.

Bu uyarı, Yunus Emre'nin " ver kurtul!" ikazının Allah tarafından verilen en büyük ikazıdır.

Fakat güzel dostlara ihtiyaç kaçınılmazdır. Evet sırtını yaslayacağın dostların olmalıdır.

Dostsuz bir dünya, ormanlarla kucaklaşamamış tek dağ başındaki kuru çalı gibidir.

En büyük dost Allah, en büyük düşman nefis ve şeytan olduğunu unutmamak temennisiyle.