“Terörsüz Türkiye” süreci yaklaşık iki yüz yıldan beri yaşamakta olduğumuz derin “kimlik krizi”ni de gün yüzüne çıkardı. Bu süreçte ulus, millet, kavim, ırk, din, ümmet gibi kavramlar birbirine karıştırıldı, bazı kavramlar asli anlamlarından saptırıldı, bazılarının içi boşaltıldı…

Bilindiği gibi, kavramlar, düşüncemizin temel araçlarıdır; kavramlardaki yozlaşma düşüncenin de yozlaşmasına ve sapmasına yol açar. Kavramların asli mecralarına oturtulması ise, düşüncenin doğru zeminde yeniden inşası demek olur. Dolayısıyla, düşüncemizi berraklaştırmak için, kullandığımız kavramları, özellikle de kimliğimizi tanımlarken kullandığımız kavramları asli anlamlarına irca etmeliyiz.

Bu bağlamda gündeme gelen ve rasgele tartışılan “ümmet” kavramını ele alalım:

“Ümmet” kelimesi, ‘aynı yer ve zamanda, aynı dine bağlı insanların oluşturduğu topluluk’ anlamında Kur’an’da sık geçer. Allah dileseydi yeryüzündeki bütün insanlar iman eden bir tek ümmet olurdu (Mâide 5/48; Hûd 11/118; Şûrâ 42/8). O takdirde hür iradenin ve imtihanın bir anlamı kalmazdı. Aslında insanlar, başlangıçta tek bir ümmet idi. Allah’ın gönderdiği elçiler, insanları irşat ettiler; hakka ilettiler, hak ile adâlet yaptılar (A’râf 7/181). Daha sonra insanlar, aralarındaki bağy (taşkınlık) yüzünden anlaşmazlığa düştüler; farklı farklı dinler uydurdular ve değişik ümmetler haline geldiler (Bakara 2/213; Yûnus 10/19). Oysa Allah’a ibadet eden bir tek ümmet olmalıydılar: “Gerçek şu ki, sizin ümmetiniz tek bir ümmettir. Ben de sizin Rabbinizim, öyleyse bana ibadet ediniz.” (Enbiyâ 21/92; ayrıca bk. Müminûn 23/52)