Çocukta Obezite (Şişmanlık) Çocuklarda kilo kontrolü

Anne babalar, çocuklar okuldan gelir gelmez öğün olsun olmasın yiyecek hazırlayarak çocukların obez olmasına zemin hazırlıyorlar.

Çocuklar da 3 öğün yemek yemelidir. Her fırsatta çocuğa yemek hazırlamak yanlıştır.

Yanlış beslenme alışkanlıkları gelişiyor.

Çocuklara sağlıklı beslenme alışkanlığı kazandırılmalıdır.

Çocukların aşırı kilo almalarının sebepleri; aşırı yemek, hormon dengesizliği, hareketsizlik ve kalıtımdır. Doktora gidip sebebi araştırılmalıdır.

Ailesi şişman olanların şişman olma ihtimali, şişman olmayan anne babanın çocuğuna oranla 3 kat daha fazladır.

Anne sütü ile beslenenlerde mama ile beslenenlere oranla daha az şişmanlık görülmüştür.

Evde ki huzursuzluk, arkadaş edinememe, TV ve bilgisayar başında fazla vakit geçirme ve abur cubur yeme, hareketsiz kalma ve mutsuzluk psikolojisi de şişmanlık sebeplerindendir.

Anne baba sevgisini az gören çocukların şişmanladığı görülmüştür.

Şişman bebek daha sonra da şişman olacak diye bir şey yoktur. Ancak şişman bebeklerin daha sonra da şişman olma riski daha fazladır.

Şişman kişilerin yarısının bebekliklerinde de şişman oldukları tespit edilmiştir.

Şişmanlarda şeker, hipertansiyon ve kalp damar hastalıkları daha fazla görülür.

Çocukların dengeli beslenmesine dikkat edilmelidir.

Çocuğa her besin grubundan yedirilmelidir. 

Günümüz çocukları, daha çok kalorisi yüksek yağlı yiyecekler hamburger ve cips gibi fast food yiyecekleri yiyorlar. Sonuçta şişmanlama kaçınılmaz oluyor.

         Çocuk beslenmesinde çocuğun tabağı ayrılmalı ve ne kadar yediği takip edilmelidir. 5 yaşından sonra çocuklara yarım yağlı süt içirilmelidir.

Süt, bebeklerin zihinsel ve bedensel gelişmesi için gerekli besinleri içerir. Kalsiyum kaynağıdır.

Yumurta bebeğin ihtiyacı olan proteinleri içerir ve bebeğin sağlıklı gelişmesinde faydalı bir gıdadır.

Bebeklerde 2 yaşından sonra sağlıklı beslenme alışkanlığı oluşturulmalıdır. Bu alışkanlık bebeğin fiziksel ve zihinsel gelişmesinde rol oynadığı gibi ileri yaşlarında hiperlipidemi, şeker hastalığı, kanser ve diğer kronik hastalıklara karşı koruyucu etkisi vardır.  

Büyüme ve gelişme çağında ki çocukların yeterli ve dengeli besin almalıdırlar. Fiziksel aktivitesi yüksek olan çocuklar buna uygun yeterli enerjili gıda tüketmelidirler.

Fiziksel aktivitesi az çocuklar yüksek enerjili gıda tüketmemelidir.

Çocuklar büyüklere göre daha fazla enerjiye ihtiyaç gösterirler. Ancak bu aşırı olmamalıdır.

Çocuklar için besin çeşitliliği, yağsız et, tavuk, balık, fındık, fıstık, sebze ve meyve, yağı azaltılmış süt ve sütten yapılan besinler,  ceviz, ekmek ve tahıl tüketimi sağlanmalıdır.

Çocukların yüksek yağ, tuz ve şeker içeren gıdaların tüketimi sınırlandırılmalıdır. Ancak bunlar tamamen kesilmemelidir.

Kilolu çocuklara enerji sınırlaması yerine öncelikle spora yönlendirmelidir. Fazla yağlı yiyeceklerden ve makarnadan fazla yemeleri önlenmelidir.

Az yemek yeme

Bilhassa ergenlik çağında ki kız ve erkeklerde yeme davranışı bozukluklarına sık rastlanmaktadır.

Anoreksi diye bilinen yediklerini kusma, çok az yemek yeme sağlık sorunlarını meydana getiri.

Yanlış beslenme alışkanlıkları çocuklarda obeziteye sebep olur.

Şekerli ve unlu gıdaların günlük menü de fazla yer alması çocuğun tek yönlü beslenmesine sebep olur.

Gebelikte annelerin aşırı beslenmesi daha sonra çocukların da şişmanlamasına sebep olabilir.

Öğünlerde çocukların tabağına fazla yemek konması ve fazla yemesi için teşvik edilmesi çocukta aşırı yeme alışkanlığının oluşmasına sebep olur.

Kilolu çocukların öğünlerinde unlu, şekerli ve gıdalar fazla olmamalıdır.

Bilhassa tereyağlı makarnayı çocuklar fazla sevmektedir. Bir öğünde normal bir tabak makarna yeterlidir. Çocuk tekrar istedi, çok seviyor diye ikinci tabak makarnayı vermemeliyiz.

Her gün makarna pişirmemeliyiz. Haftada birkaç gün olmalıdır.

Öğün aralarında çocuklara tatlı, kuru yemiş ve şeker yerine meyve ve meyve suyu gibi gıdalar verilebilir.  

Eve fazla miktarda abur cubur alınmamalıdır. Çocuklara günlük abur cubur alınmalıdır. Fazla alınırsa çocuklar fazla tüketirler. Sonuçta kilo alırlar.

Aşırı kilolu çocuklara doktor kontrolünde diyet uygulanmalıdır.

Çocukların hangi yemekten, hangi gıdadan ne kadar enerji aldıklarını anne-babalar bilmelidir. Hangi gıdalar ne kadar kalori içerir öğrenmelidirler. Bu o kadar zor değildir. İnternetten günlük kullandığımız gıdaların kalori değerleri bulunabilir.

Bunun tam hesabını yapın demiyoruz. Ancak hangi gıdanın fazla kalori içerdiğini bilirsek o gıdayı öğünlerde azaltırız.

Bir insanın bir günde aldığı kalorinin verdiği kaloriden fazla olması kilo alma sebebidir.

Bu kuralı hiç unutmayacağız. Benim çocuk çok hareketli deyip fazla kalorili gıdalar yedirirsek, bu çocuk kilo alıyorsa, demek ki günlük aldığı kalori harcadığı kaloriden fazla olduğunu anlayacağız. Verdiğimiz yemek miktarını azaltacağız. Fazla kalorili gıdalardan az vereceğiz demektir.

Demek ki bizim çocuk çok hareketli diye durmadan yedirmeyeceğiz. Bu davranış çocuğun şişmanlamasına sebep olur.

Çocuk şişmanlayınca hareket azalır. Ancak daha önce edinmiş olduğu aşırı yeme alışkanlığı devam eder. Bu da daha fazla kilo almasına sebep olur.

Kilolu anne babaların çocuklarının da kilolu olması sadece genetik midir? Yoksa ailenin yemek yeme alışkanlığına mı bağlıdır? Aileler genel olarak biz kiloluyuz, çocuğumuzun da kilolu olması normaldir diyorlar ve suçu kendilerinde değil genetik faktörlerde buluyorlar. Yani topu taca atmaktadırlar.

Yapılan araştırmalar çocukların kilo almasında genetik faktörlerin etkisinin olduğunu, ancak bunun oranının az olduğunu göstermektedir.

Günlük alınan kalori miktarının fazla olması, yani fazla yemek yemesinin birinci faktör olduğunu ortaya koymaktadır.

Kilolu aileler genellikle fazla gıda tüketmektedirler. Bu aileler çok çeşitli yemek yapmakta, damak zevkine uygun lezzetli yemekler yapmaktadırlar.

Anne baba iştahla yemek yerken çocuklar da onlara uymakta ve sonuçta ailecek kilolu olmaktadırlar.

Bazı aileler kilolu olsun veya olmasın çocuklarını fazla yemeye zorlamaktadır. Bu da sonuçta çocukta midenin büyümesine ve aşırı yemek yeme alışkanlığının oluşmasına sebep olmaktadır.

Şeker hastalarında olduğu gibi aşırı tatlı besinleri yiyen çocuklarda da kan şekerinin yükselip birden düşmesi sonucu tekrar acıkma meydana gelmektedir.

 Çabuk yenen, çiğnenmeyen ve hemen yutulan besinler beyindeki tokluk hissinin oluşma zamanının uzamasına, gecikmesine sebep olmaktadır. Sonuçta kısa sürede fazla gıda almaya sebep olur. Fazla kilo almamak için aldığımız gıdaların her lokmasını en az 20 defa çiğnemiz önerilmektedir.

Televizyon karşısında yemek yemek kilo almaya sebep olabilir.

Şeker, çikolata, bal, beyaz ekmek gibi gıdalar kan şekerini hızlı yükseltir. Sonra da çabuk acıkmaya sebep olur.

Necdet ERGÜN- Ziraat Yüksek Mühendisi