Bugün sütunumda eğitim sistemimizin göz ardı edilen önemli sorunlarından birini mercek altına alan bir yazı yayınlayacağım. MTO’muzun demirbaş talebelerinden Mehmet Varıcı hocamız “getto okullar” kavramlaştırmasıyla eğitimdeki eşitsizlikler sorununu tartışıyor.

Millî Eğitim bürokrasimiz başta olmak üzere ülke yönetimine yön veren bütün elitlerimizin dikkatle okumasını öneriyorum.

***

1 Temmuz sabahı anaokulu kayıtları başladı ama okul kapılarındaki kuyruklar, 30 Haziran ikindisinden itibaren oluşmaya başladı. Kamp sandalyelerini alanlar, geceyi arabalarında geçirenler, okul bahçesine serdikleri örtülerin üstünde sabahlayanlar… Sabah mesai başladığında bazı okullarda kontenjanlar henüz ilk saat dolmadan kapandı. Bu tabloyu sıradan bir kayıt yoğunluğuyla açıklamak mümkün görünmüyor.

Burada tanık olduğumuz şey, basit bir “erken gelen yer bulur” durumu olmasa gerek. Sorunun köklerine indiğimizde, eğitimdeki kamusal erişim sorunu, fırsat eşitsizliği ve toplumsal kutuplaşmanın yeni biçimleriyle karşılaşıyoruz. Ailelerin iyi okul arayışı, temelde çocuğa iyi bir gelecek arayışıdır. Ancak bu gelecek arayışı, giderek az sayıdaki kuruma sıkışıyor. Herkes aynı şeyi istemiyor; ama herkes aynı kurumlara yöneliyor. Bu çelişki, sistemin açmazını açığa vuruyor.

Okullar artık sadece eğitim verilen mekânlar olmaktan çıkmış durumda. Bazıları, belli sosyal çevrelerin buluştuğu, belli ekonomik ya da kültürel sınıfların kümelendiği alanlara dönüşmüş durumda. Okula çocuğunu kaydettiren veli yalnızca eğitim hakkı kullanmıyor; aynı zamanda bir çevreye dahil olma, bir yaşam tarzına tutunma ve bir sosyal kimlik edinme çabası içinde. Okulun adı, fizikî durumu, proje çeşitliliği ya da kadrosu kadar; hatta belki onlardan daha fazla, o okulun çağrıştırdığı “çevre” belirleyici hâle geliyor. Bu da okullar arasında görünmeyen keskin bir ayrışmaya yol açıyor.