Bir arkadaşım,  sohbet sırasında abisine “İmam-ı Gazalî” nin  bir kitabını vererek  okumasını  istediğini, abisinin de  o kitabı okuduktan sonra  kendisine verirken “Gaz Ali’nin  kitabını okudum”  dediğini   anlatmıştı. O anda çok şaşırmış ve  hayretler içinde kalmıştım.  Şaşkınlığım Gazâlî’nin, “Gaz Ali” oluvermesiydi. Bu  durum, algılama ve anlama seviyemizi gösteren bir örnekti.  Her ne kadar Abide Çalıştay  Raporunda yer alan  “Türkçe’de öğrencilerin yüzde 66,1’i orta düzey ve altında bu öğrenciler, deyimleri, atasözlerini, hiciv ve nüktelerdeki mesajları anlayamıyor. Neden-sonuç ilişkisi kuramıyor”[1] tespiti, bu kanaatimi  doğrular nitelikte  olsa da, yine de  okuyan bir insanın meşhur bir  şahsiyetin ismini, bu kadar  yanlış anlayacağını tahmin  etmemiştim. Okumayan bir toplumduk, ama  okuduğunu anlamayan  bir toplum olmaya başlamamızı görmek de tasvip edilecek  bir durum değildi, hatta hüzün vericiydi.

Gerçi okuduğunu anlamama sadece bize özgü  bir durum da değil, başka milletlerde de  okuduğunu anlamayan insanlar  mevcut.  Mesela bir İngiliz ailesi yaz tatillerini geçirmek üzere Almanya’ya gider. Bir gezinti sırasında çok güzel bir kır evinde kalırlar ve gelecek yıl tatillerini de böyle bir evde geçirmek isterler. Evin bir papaza ait olduğunu öğrenirler ve içini de gördükten sonra hemen gelecek yıl için anlaşma imzalarlar. İngiltere’ye döndükten sonra evin hanımı birden, ziyaretleri sırasında WC’ ye (tuvalete) rastlamadıklarını hatırlar. Merakını yenmek için papaza bir mektup yazar:

“Sayın bayım, Ben sizin evinizi kiralayan bayanım. WC’ nin nerede bulunduğunu acaba bana yazabilir misiniz? Saygılarımla…” Mektubu alan papaz, WC’nin ne anlama geldiğini anlayamamış, Almanya’daki Anglican Kilisesi’nin “White Chapel” sözcüğünün baş harfleri olduğunu sanmıştır. Ayrıntılı bir mektupla cevap verir: